Bali - Deel 4 | 16 tm 22 december

Zaterdag 16 december

• Jatiluwih- Bhuana Agung 
• Naar Ubud- Honeymoon Guesthouse

De gordijnen openen, 07:00 uur en grijze luchten. Wachten we op minder regen? De weerberichten blijven slecht, wat voor invloed heeft dat op de route door de Jatiluwih rijstvelden en de etappe naar Ubud? 

Jatiluwih, heeft het predikaat een van de mooiste rijstvelden van Azië. Het ligt op 850 hoogte boven zeeniveau, hierdoor voelt de lucht relatief koud en fris. Het ligt vlakbij Tabanan en 50 km van Denpasar en omvat meer dan 600 ha aan rijstvelden, deze dateren uit de 9de eeuw en volgen de vloeiende heuvels van het Batakaru-gebergte. Het dorp heeft ongeveer 2500 inwoners, en de rijstvelden zijn naast de toeristen de inkomstenbron. Voor toegang tot het gebied moet je betalen.

 Foto: Jatiluwih in de regen

Regenjack aan en 09:00 vertrek richting het artistieke dorp Ubud. Het eerste stuk volgen we het pad dwars door de rijstvelden. Na 3 km gaat deze over in een gewone weg. Veel stijgen en dalen en door het regenachtige weer een gladder wegdek. Dan een steile klim, de actieve houding, het voorop het zadel zitten en voorover buigen helpen niet genoeg. Het wiel slipt op het hellende wegdek, een gil en met klap val ik achterover de berm in. Passerende auto’s stoppen, een vriendelijke man stapt uit zijn auto en duwt mijn fiets de berg op. 

Gert parkeert zijn fiets boven aan de berg en komt terug lopen naar de gevallen vrouw halverwege! De schade valt mee, de enkel heeft weer een opdonder gehad. Verderop in een beekje wast Gert mijn modderige regenjack en met een volle bidon met water wassen we de rest van de modder van de fietsbroek en benen. 

Foto: wassen regenjack

Meer stijle klimmen volgen, maar er zit een soort angst in mijn lijf, en de benen willen niet goed vandaag. Met het dalen wordt het weer droog en verwarmt de zon ons weer. 

Heftige rookontwikkeling langs de weg roept vragen op. Een vierkant bouwsel van opgestapelde ongebakken stenen en kleine gaten waarin een dame houten planken instopt. Met als doel stenen te bakken. Aan de andere zijde doet een man hetzelfde. Even een stop, Gert wurmt zich een weg door een wand van plastic. Mannen zeven de klei en maken bakstenen die gebakken worden middels het grote vuur. Wat een werkomstandigheden!

In Ubud, gaan we naar hetzelfde hotel als aan het begin van de reis, maar nu voor twee nachten. Eerst de was, vervolgens het zwembad in. 

Zondag 17 december 

• Ubud - Honeymoon Guesthouse

In de ochtend op de fiets naar het ARMA (Agung Rai Museum of Art) museum, prachtige schilderijen van Balinese, Indonesische en buitenlandse kunstenaars die op Bali woonden en werkten. De collectie varieert van traditioneel tot hedendaags. De bijbehorende tuin en het aangrensde resort bevinden zich in een oase van groen.

Foto: Gert stapt in de scène

Op de terugweg wandelen we over een markt waar de verschillende verkopers veel van hetzelfde brengen; houtwerk, tassen, sarongs, kleding etc. De verkopers vragen zich af waarom er zo weinig mensen/ toeristen zijn.

Wat een genot met de fiets door een stadje te rijden; in ieder geval veel minder belastend dan wandelen. Na eerst verkoeling in het zwembad eten we later heerlijk sushi bij de Japanner vlakbij het hotel.

Maandag 18 & Dinsdag 19 december

• Ubud naar Tanah Lot
• Verblijf: Coco Verde

Ubud is een langgerekt van oudsher kunstenaarsdorp en je vind er veel gezellig restaurantjes en boetiekjes. Om het gebied uit te komen een paar stijle klimmetjes, waarbij ik door verkeerd te schakelen de berg niet haal en de fiets omhoog moet duwen met naast je het razende verkeer.

Een stop bij de tempel: Pura Dalem, oftewel de tempel van de dood, gebouwd rond het midden van de 14e eeuw. Deze tempels hebben altijd de gekste beelden en houtsnijwerken, met uitpuilende insectenogen, hoektanden, lange tongen, en borsten die tot de maag doorzakken; ze beelden Balinese demonen uit.

Wist je dat Bali meer dan 20.000 tempels heeft? Van kleine huistempeltjes tot de grote hoofdtempels. De belangrijkste de moedertempel Besakih, op de helling van de Agung vulkaan gelegen. Ook de zeetempel bij Tanah Lot of de tempel in het Meer (Ulun Danu) zijn ware plaatjes.

Na het verlaten van de tempel vervolgen we de weg en fietsen de rijstterrassen in. Dat levert prachtige fotomomenten op, en taferelen die je toch maar niet fotografeert, zoals een slanke dame die in haar bh’tje haar was in een beekje doet.

Foto’s: meisje wacht op haar vader die in het rijstveld werkt.

In Indonesië wordt rijst verbouwd op rijstvelden, de zogenaamde sawa's. Dit zijn stukken grond die ommuurd worden door lage lemen walletjes, gelegen als terras in een heuvelachtig landschap. Deze terrassen geven het bekende beeld van het Indonesische landschap.

Lang- of rondkorrelig, geel of zilvervlies... Rijst is er in alle soorten, geuren, kleuren en maten. In Indonesie is rijst de basis voor elk hoofdgerecht. Indonesiërs eten zo'n drie keer per dag rijst! Dus, ja, ook nasi bij het ontbijt.

Bij een eerder opgezocht onderkomen kunnen we niet meer terecht en uiteindelijk verhit van de rit en van het zoeken vinden we onderdak voor twee nachten bij Coco Verde. Een kleinschalig resort weg van de drukte met zicht op de rijstvelden en van Franse eigenaren. 

Overal waar je komt zijn de medewerkers zo liefdevol en zachtaardig, welk bericht ze ook overbrengen, ze doen het met een lach. In een gesprek vertelt de jonge dame dat ze een zoon heeft van 3, getrouwd is en bij de schoonfamilie woont, hetgeen gebruikelijk op Bali. Zij werkt 6 dagen in de week en haar man werkt bij de overheid. 

Foto: Coco Verde gelegen tussen de rijstvelden

In Bali zijn ouders heel blij als zij een een zoon krijgen want die blijft bij hen wonen en zal straks voor hun oude dag en de huistempel zorgen. Als er een meisje wordt geboren is de blijdschap een stuk minder. Morgen zal zij er niet zijn in verband met een ceremonie, we nemen alvast afscheid. 

Dinsdagmorgen 19 december fietsen we naar de kust naar Pantai Cemagi Beach of Mengening beach dominant aanwezig de grote rotsen langs de kust en midden in de oceaan. Ze breken elke golf in prachtig brekend schuim voordat ze het strand bereiken. De beach met koraalriffen die lijken op de toeristisch attractie als Tanah Lot met een vergelijkbare tempel, die iets kleiner is en ook iets in zee ligt. Verder is het strand bekend van de prachtige zonsondergangen. 

Foto: Pantai Cemagi Beach

Een ochtendrondje van circa 25 km. De rest van de middag vertoeven we langs het zwembad en genieten van het prachtige uitzicht.

Woensdag 20 december

• 08:15 Vertrek bij Coco Verde Tanah Lot
• Tanah Lot - Gianyar
• Aswayana Suites en Villa’s

Foto: ontbijt bij Coco Verde. Wat hebben we ontzettend veel fruit gegeten en sapjes gedronken. Sapjes zijn er in allerlei variëteiten lassi’s, smoothies van mango, meloen, papaya, ananas, etc en altijd vers bereid in de blender. Alcohol is relatief duur en qua prijs gelijk met het eten. 

Nog maar enkele meters op de fiets, hard werkende Balinezen in het rijstveld. Gert loopt het land in en filmt de noeste arbeid van dit traditionele werk. Het traject elke keer anders, maar er zijn veel overeenkomsten met de andere dagen. Deze laatste dagen fietsen we wat minder kilometers. Achterop een scooter kan van alles vervoerd worden in Indonesië? Van wasmachines tot enorme stapels gras, palmbladeren of het hele gezin; inventief hoor die Balinezen. Let dus onderweg goed op…..je weet nooit wat voor bijzonder plaatje je tegenkomt. Een onderzoek van de Stanford University verklaarde de Indonesiers als de meest luie wandelaars ter wereld met een gemiddelde van 3.513 stappen per dag.

Foto: oogsten rijst en planten rijst

Door het warme en vochtige klimaat  op Bali kan er drie keer per jaar  rijst worden geplant en geoogst. Tijdrovend en arbeidsintensief. Rijke boeren maken bij het ploegen vaak gebruik van buffels die de ploeg voorttrekken, maar het meeste wordt nog met man- en vrouw-kracht gedaan. Mooi om te zien, maar voor de altijd lachende Balinezen is het wel heel hard werken. 
Met rieten kapjes op het hoofd ter bescherming tegen de felle zon, werken ze zich vanaf ’s ochtends vroeg in het zweet. Ze snijden de rijststengels met een sikkel af door deze met een krachtige beweging naar beneden te slingeren. Daarna slaan de vrouwen de stengels in grote bossen tegen een ton, zodat de rijstkorrels loskomen. 

Midden in de nacht luid geknaag van een dier tussen de delen van het dak, ik krijg allemaal waanideeën over wat het kan zijn….  en kan de slaap niet meer vatten. Het gaatje in het dak wordt groter, we gaan op onderzoek met een zaklamp en zien door het kleine gaatje iets wit. Ik surf wat op internet over welke dieren wit zijn en later over de bijzondere bloemen van Bali, de typisch Indische jasmijn bloem de Melati. Na enkele uren vindt het dier zijn weg en vallen we weer in slaap.

Foto: Aswayana villa’s

Donderdag 21 december

• Vertrek Aswayana naar Sanur
• Verblijf: PinkPrivate

In de buurt veel kunstateliers. De rit is niet erg lang vandaar dat we er twee bezoeken. Van beide zijn we niet onder de indruk, De route vervolgen we door wisselend landschap en een stuk door het drukke verkeer in Denpasar. Bij Sanur volgen we een fietspad route van enkele kilometers langs het strand met gezellige strandtenten en hotels en resorts aan de andere zijde. 

Foto: PinkPrivate

Het hotel voor de overnachting is knus, met weelderige groene bamboe langs het zwembad en knalroze accenten in o.a. de kussens en muren, gelegen midden in een rommelige wijk. Net als we in de avond bij een verderop gelegen restaurantje Jhoii staan af te rekenen, ontvangen we telefonisch het bericht dat afgelopen nacht Gert zijn moeder op 97 jarige leeftijd rustig is ingeslapen. Rust zacht.

Zeer dankbaar voor haar respectabele leeftijd moeten we haar verlies accepteren. Zij genoot, trots en intens van onze reisverslagen en was altijd zo in haar nopjes met al haar foto’s van onze reisverslagen en van de familieleden op haar Ipad. Zij heeft in de afgelopen jaren op haar Ipad nog een hele ontwikkeling gemaakt, en dat nog op haar leeftijd. Chapeau!! Wat was ze een ongelooflijke doorzetter!

Hierbij sluiten we het reisverslag met het symbool van de Melati. 

De melati (Indische jasmijn) is een typisch Indische bloem. De bloem symboliseert tegelijk het leven en haar schoonheid maar ook het geestenrijk en de dood.  Zoals de geur een lang vergeten herinnering kan oproepen, zo staat de afbeelding van de bloem voor het niet vergeten. Witte bloemen staan voor onschuld en puurheid, maar ook voor verdriet en gemis. 

In Nederland zijn 2 miljoen mensen met wortels in Nederlands- Indië. Ieder jaar op 15 augustus wordt er stil gestaan bij familieleden die zij verloren in de oorlog. Het Melati-symbool wordt dan gedragen als herdekingsymbool.

 Foto: Melati bloem - symbool voor herinnering en herdenking

Terugkijkend op een geweldige reis. Genoten van de smaak en geuren van het heerlijke eten. De geuren van de bloemen, de smeulende wierookstokjes, de liefdevolle zachtheid en betrokkenheid van de hardwerkende Balinese bevolking, de mooie vrouwen en mannen beiden in prachtige sarongs, de overweldigende natuur en een goed bewaard cultureel erfgoed.

Op de toeristische plekken veel bouwactiviteiten, en in het land de werkzaamheden in het traditionele rijstveld van s’morgens vroeg tot s’avonds laat, het verbouwen van rijst, cacao, pepers, bijzondere fruit soorten, bloemen en decoraties voor de ceremonies, het schilderen en bewerken van hout en beton, het vlechten van de offermandjes, de naai-ateliers enzovoort,

Foto: vazen van beton

De laatste dagen bij Poppies in Kuta, de rit ernaar toe was gepland via een nieuw aangelegde tolweg. Maar bij de poortjes worden we niet doorgelaten en een autoambulance brengt ons terug naar het begin.

Foto: tolweg aparte rijbanen voor scooters en auto’s maar wij mogen er niet op. Deze weg is veel minder gevaarlijk dan alle andere wegen waar we fietsen, dus onbegrijpelijk!

Bij het huisje demonteert Gert de dag voor vertrek kletsnat van het zweet in een ochtend de fietsen. De onderdelen pakt hij zorgvuldig in de beide fietsdozen. De fietsschoenen en kleding schoon gemaakt en verder alle kleding in de rugzak gepakt voorvoor de terugreis. Het mini vergrootglas spiegeltje die ik liet hangen in het hotel PinkPrivate in Sanur wordt via Gojek (een brommertaxi) nagebracht bij hotel Poppies. Wat een geweldig service niveau.

Foto: kerstversiering medewerkers Poppies

Tot slot, de ontwikkeling gaat voort en in gesprek met jonge mensen geven zij dan zij een andere toekomst willen. Natuurlijk zijn er zorgen over de impact die het bloeiende toerisme zal hebben op de sociale structuur en de natuurlijke pracht van het eiland. Bali kruipt onder je huid.

Foto: rijsttafel bij restaurant Poppies

Bedankt voor al jullie reacties tijdens de 800 km fietsreis over het prachtige eiland Bali.

Veel liefs, Gert & Heline